Co powinien wiedzieć rolnik wyjeżdżający w celach zarobkowych do innego państwa UE? Czy musi poinformować o tym organ ubezpieczeniowy? W którym państwie podlega obowiązkowi ubezpieczeniowemu?
Pierwsza podstawowa zasada przepisów unijnych jest taka, że: ubezpieczeniu podlega się w państwie na terytorium, którego wykonuje się pracę – nie ma tu znaczenia czy się w nim mieszka, czy pracodawca ma w nim swoją siedzibę lub czy jest w nim zarejestrowany.
Mając na uwadze powyższe – osoba podlegająca ubezpieczeniu społecznemu rolników (KRUS), która decyduje się na wyjazd do innego państwa UE, w celu podjęcia tam pozarolniczej działalności gospodarczej lub podjęcia najemnej pracy u zagranicznego pracodawcy, zobowiązana jest do poinformowania o tym KRUS (właściwego ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego) w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy za granicą.
Na chwilę obecną przepisy nie przewidują kary za brak dokonania zgłoszenia pracy za granicą w terminie. Należy jednak pamiętać, że brak zgłoszenia skutkował będzie koniecznością dalszego opłacania składek ubezpieczeniowych, a także, jeżeli za okres kiedy rolnik wykonuje pozarolniczą działalność za granicą i jednocześnie pobiera świadczenia z KRUS, KRUS może wydać decyzję cofającą prawo do tych świadczeń i nakazującą zwrot nienależnie pobranych świadczeń.
Zgłoszenie faktu pracy za granicą skutkuje tym, że rolnik przestaje być ubezpieczony w KRUS, ponieważ można być ubezpieczonym tylko w jednym państwie naraz. Ponadto, traci automatycznie prawo do wypłaty renty strukturalnej (ulega ona zawieszeniu), jeśli wcześniej takie prawo nabył.
Uwaga!! W niektórych sytuacjach może zdarzyć się, że rolnik, pomimo pracy za granicą, nadal będzie podlegał ubezpieczeniu KRUS. Poniżej przedstawiamy sytuacje, kiedy koniecznym będzie wystąpienie do KRUS z formularzem A1, na podstawie którego KRUS wyda zaświadczenie o tym, ustawodawstwo którego państwa będzie miało zastosowanie:
- rolnik prowadzi dwa gospodarstwa rolne – w Polsce i w innym państwie członkowskim,
- rolnik prowadzi działalność rolniczą i pozarolniczą w Polsce oraz podejmuje pracę pozarolniczą zagranicą,
- rolnik prowadzi gospodarstwo rolne w Polsce i działalność pozarolniczą za granicą,
- rolnik wyjeżdża czasowo do innego państwa, aby wykonać specjalistyczną pracę związaną z profilem działalności rolniczej prowadzonej w Polsce,
- a także w przypadku zaistnienia wyjątków wskazanych w art. 16 rozporządzenia 883/2004.
Mogą wystąpić również sytuacje, kiedy to ZUS będzie wydawał w stosunku do rolnika zaświadczenie na podstawie formularza A1. Będzie to miało miejsce wtedy gdy:
- rolnik podejmie pracę podobną do działalności wykonywanej w Polsce, lecz w charakterze pracownika najemnego,
- rolnik prowadzący równocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą nie spełnia warunków określonych w polskim prawie do pozostania ubezpieczonym w systemie rolniczym.
